Recensie proefschrift Recovering Care van Jean Pierre Wilken
door Doortje Kal, Madeleine Prinsen en Jet van der Velden in het Tijdschrift Rehabilitatie, juni 2011
In het juninummer van het Tijdschrift Rehabilitatie wordt het proefschrift van Jean Pierre Wilken besproken door een van de in het proefschrift geïnterviewde ervaringsdeskundigen, door een sociaal psychiatrisch verpleegkundige en een mede-onderzoeker/kwartiermaker. Zij komen gezamenlijk tot de conclusie dat het om een waardevol werk gaat dat dringend een Nederlandse publieksversie behoeft.
November 2010 promoveerde Jean Pierre Wilken aan de Universiteit van Tilburg. Promotor was prof. dr. Andries Baart, bekend van 'Een theorie van de presentie'. Naast een systematische review van wereldwijde herstelstudies in de afgelopen decennia, staan verhalen van dertien mensen met ernstige psychische aandoeningen centraal: wat hielp hen daadwerkelijk in hun herstelproces?
In het Voorwoord stelt Wilken dat hij zijn scoop met betrekking tot het veld van de psychosociale rehabilitatie wilde verbreden. Wat wordt eigenlijk ervaren als ‘goede zorg’? Goede zorg moet zijns inziens bijdragen aan de erkenning van mensen in kwetsbare omstandigheden, het moet hun autonomie versterken en hun positie als waardevolle leden van de samenleving verbeteren.
Jean Pierre Wilken heeft zijn belangstelling voor het lot van kwetsbare mensen niet van een vreemde. Zelf groeide hij op in een door de Franse priester Abbé Pierre geïnspireerde Emmaüs-community. Zijn ouders boden gastvrijheid en bescherming aan kwetsbare mensen. Zij kregen bij hen de kans hun mogelijkheden te ontdekken en te ontwikkelen. Zo vormde deze ‘community in de community’ voor veel van haar bewoners een springplank, al was dat meer het gevolg van het persoonlijk engagement van zijn ouders, dan van iets als ‘systematische rehabilitatie’.
We kennen Wilken uit zijn vele publicaties en activiteiten op het gebied van de psychosociale rehabilitatie. Samen met soulmate Dirk den Hollander, en mensen als Jos Droës, Jaap van Weeghel en Detlev Petry en gevoed door de anti-psychiatrie, de democratische psychiatrie, door rehabilitatiepsychiaters als Shepherd, Bennett, Anthony, Cohen en Farkas inspireerden ze in Nederland duizenden professionals. Maar, stelt Wilken in het inleidende hoofdstuk, we moeten constateren dat dit relatieve succes de psychiatrie niet fundamenteel heeft veranderd.
De rehabilitatiegedachte is niet vol geïmplementeerd in de geestelijke gezondheidszorg. De medische discipline lijkt geen paradigmashift toe te laten. In hun beschouwing gaan Kal, Prinsen en Van der Velden o.a. in op de vraag onder welke condities de herstelbeweging misschien wel die paradigmashift zou kunnen bewerkstelligen.
(Een Nederlandse samenvatting van Recovering Care is elders op deze site te vinden.)