Digitaal verslag symposium en festival Lof der zichtbaarheid 14 juni Hogeschool Utrecht
in tekst en beeld over de kracht van kunst in het werken aan ruimte voor anders-zijn
Geplaatst: 26 jul 2013 Een door Special Arts mooi verzorgd kleurrijk verslag met de integrale lezing van Doortje Kal, impressies van de rest van het symposium en festival, recensies van voorstellingen en workshops, filmpjes en foto's. Gebruik om uit te printen de pdf-versie. Hieronder vast een voorproefje. De tekeningen op deze pagina zijn van Markward Smit.
THEATER IN OPTIMA FORMA
Voorafgaand aan de voorstelling Woyzeck vatte regisseur Stefan Jung van de Werkplaats van Carte Blanche het adagium van het festival Lof der Zichtbaarheid nog eens kernachtig samen: “In het dagelijkse leven kennen we allemaal onze beperkingen, in het spel zijn we allemaal speciaal.”
Gedurende het adembenemende theaterspektakel dat zich vervolgens voltrok, werd dat voelbaar. Ik betrapte mezelf erop dat ik, net als andere toeschouwers, toch heimelijk zat te kijken welke spelers in deze gemengde groep ‘een beperking’ zouden hebben, en welke ‘gewoon’ waren. Voorzover dat onderscheid al zichtbaar was, werd het radicaal weggespeeld in deze collage van absurditeiten, geweld, tederheid, (pseudo)diepzinnigheden, kolder en tragiek. Theater in optima forma, dat je meesleurt, door elkaar schudt, in je buik kietelt en bij de strot grijpt. Dit stuk zou op het Holland Festival geprogrammeerd moeten worden, was mijn eerste gedachte bij het verlaten van de zaal. Een thema dat niet toevallig die ochtend tijdens het symposium besproken werd. Strijd om het bestaan.
Eerder op de dag zag ik hoe in de voorstelling De Tranen van de Zee van Theatergroep KamaK de kracht van theatrale kunst op een andere manier werd aangewend. In dit stuk zonder woorden werden we meegenomen in de tragiek van een kleine gemeenschap van arme lieden aan de rand van de zee, waar de strijd om het bestaan en het verlangen om daaraan te ontsnappen slachtoffers maakten. De spelers, allemaal met het syndroom van Down, gingen in ruwe lompen gekleed en leidden een primitief bestaan met vaste rituelen. De enscenering maakte dat het leek alsof alle spelers ook buitengewoon klein van stuk waren, wat het gevoel versterkte dat we keken naar een eigenaardige stam. Het geheel wekte ook de indruk dat de spelers allemaal ‘zware gevallen’ waren. Toen ze na de voorstelling in burgerkleren samendromden, bleek dat reuze mee te vallen. Ik vond het indrukwekkend om te ervaren hoe het ‘speciale’ van deze groep spelers werd aangezet en ingezet als theatraal middel. En ons zo een spiegel voorhield. Momenten van tederheid
Tot slot zag ik ook de voorstelling Stoere Jongens van Theater Totaal. De moeizame zoektocht naar (mannelijke) identiteit en solidariteit voltrok zich hier in de
extreme context van een sportkleedkamer, waar onhandigheid en afwijkend gedrag genadeloos wordt afgestraft. Maar temidden van uitbarstingen van intimidatie
en vernedering werden ook kleine momenten van tederheid zichtbaar, als een van de jongens even uit de groepsnorm kan stappen.Dat dit raakvlakken heeft met het persoonlijke leven van de acteurs blijkt wel uit de mooie reportage die het NTR-programma Gonzo wijdde aan Theater Totaal. Daarin discussiëren de jongens onder meer over de vraag of je er de nadruk op moet leggen dat iedereen beperkingen heeft, en we dus allemaal gelijk zijn, of dat je juist naar voren moet treden met wat je anders maakt. Door theater te maken bijvoorbeeld.
Hoe effectief dat kan zijn, werd hoe dan ook overdonderend duidelijk tijdens het festival Lof der Zichtbaarheid.
Rutger Post
www.carteblanche.nu
www.kamak.nl
www.theatertotaal.org
