De samenleving biedt mensen met een psychiatrische achtergrond en bijvoorbeeld mensen met een verstandelijke beperking niet al te veel kans op sociale integratie en maatschappelijke participatie. Kwartiermaken staat voor de poging een maatschappelijk klimaat te bevorderen waarin meer mogelijkheden ontstaan voor mensen in de marge om erbij te horen en mee te doen naar eigen wens en mogelijkheden.
Volgens de van Dale is een kwartiermaker iemand die belast is met de voorbereiding van een onderneming, een wegbereider, een voorloper. De 'onderneming' is hier een gastvrije, inclusieve samenleving voor mensen die met uitsluiting te maken hebben.
Landelijk Steunpunt Kwartiermaken
Sinds het verschijnen van haar proefschrift in 2001 onderhoudt Doortje Kal het Landelijk Steunpunt Kwartiermaken.
Het Landelijk Steunpunt Kwartiermaken probeert o.a. via deze site het gedachtegoed van kwartiermaken onder de aandacht te brengen, te inspireren tot kwartiermaakpraktijken en deze te ondersteunen en te coachen. Het Steunpunt biedt een aanspreekpunt voor mensen die zich oriënteren op het gedachtegoed en de praktijk van kwartiermaken. Via de Nieuwsrubriek worden belangstellenden op de hoogte gehouden van landelijke en lokale ontwikkelingen, van inspirerende boeken en congressen, nieuwe initiatieven en standvastige praktijken.
Voorjaar 2010 is in eigen beheer een derde (ongewijzigde) druk van het proefschrift 'Kwartiermaken' uitgebracht, voorjaar 2012 een vierde, voorjaar 2016 een vijfde - voor tien euro te bestellen via d.kal@kwartiermaken.nl. Het samenvattende achtste hoofdstuk is bij publicaties te downloaden: 'Waar het huis geen zorg krijgt vindt de ontmoeting niet plaats'. De flaptekst is hieronder te lezen. Elders op deze site is het Voorwoord van Peter Dierinck bij de vijfde druk te lezen, zo ook het pleidooi van Jenny Boumans in 'Verder met kwartiermaken' en het lekenpraatje.
Met het beleid van vermaatschappelijking zoals dat de afgelopen decennia is ingezet, wordt beoogd maatschappelijke uitsluiting van mensen met een psychiatrische achtergrond tegen te gaan. Zorg dicht bij huis en 'maatschappelijke steunsystemen' moeten een proces 'van patiënt naar burger' mogelijk maken. Tot nog toe is te weinig aandacht uitgegaan naar wat sociale integratie van 'mensen die anders zijn' vergt van instituties en burgers.
In het boek Kwartiermaken is gezocht naar theorieën die kunnen helpen het 'ruimte maken voor de vreemde ander' - Kwartiermaken - te doordenken. Het Franse differentiedenken, de hermeneutiek, de 'theorie van de presentie' en de 'ethiek van de zorg' blijken bronnen van zowel (maatschappij)kritiek als inspiratie. De centrale vraag is hoe concreet gewerkt kan worden aan een gastvrij onthaal in buurtcentra en vrijwilligerswerk, in het denken over anders zijn, in de verhouding tussen uiteenlopende professionals en cliënten en in vriendschap en burgerschap. (Flaptekst, 2001)
'Kwartiermaken in theorie en praktijk' van Kal, Post en Scholtens nu geheel digitaal beschikbaar
Geplaatst: 14 augustus 2017
Zomer 2012, precies vijf jaar geleden, kwam bij Tobi Vroegh 'Meedoen gaat niet vanzelf' uit. Daniël Giltay Veth noemt het in het Voorwoord 'een optelsom van leerervaringen in het kwartiermaken. En verderop:"In de dagelijkse omgang met beleidsmedewerkers in het sociale domein heb ik gemerkt dat het gros werkelijk geen idee heeft van het bestaan van al deze belangwekkende praktijken." Dit door Rutger Post prachtig vormgegeven boek is vrijwel uitverkocht, maar nu dus in z'n geheel te downloaden. Jean Pierre Wilken, lector Participatie, Zorg en Ondersteuning Hogeschool Utrecht stelt in het Nawoord:"Kwartiermaken beoogt ruimte te creëren voor gastvrijheid. In dit boek wordt betoogd dat hiervoor eerst opschorting nodig is, opschorting van ingeslopen meningen, beelden en oordelen. Mijn ervaring is dat daar waar direct contact gearrangeerd kan worden, veel mensen dikwijls in staat zijn om verbinding aan te gaan. Dit is vooral het geval als er sprake is van positief contact. (...) Kwartiermakers zijn meesters in het creëren van deze positieve ontmoetingen."
Verder met kwartiermaken - naar de verwelkoming van verschil onder redactie van Kal, Post en Wilken, december 2013
Geplaatst: 16 juni 2017
December 2013 nam ik na 2 1/2 jaar (gedeeltelijk) afscheid als bijzonder lector kwartiermaken. Dit ging gepaard met de verschijning van een bundel waarin ik o.a. verslag deed van mijn (bijzonder)onderzoek, maar waarin ook een elftal anderen ieder vanuit hun eigen perspectief schreven over kwartiermaken.
