Kwartiermaken: voor inclusie en diversiteit
Boekbespreking 'Buiten het gewone' door Michi Almer in Deviant
Geplaatst: 7 jun 2023 De lezingen die hier gebundeld zijn, zijn inspirerend en hoopgevend. Doortje Kal heeft de gave dingen te benoemen op een manier die ruimte schept om ze anders te gaan zien. Zelfredzaamheid noemt ze een hardvochtig begrip, omdat degenen die hulp zoeken omdat ze het zelf niet meer redden te horen krijgen dat ze zichzelf moeten redden. Een van de lezingen draagt de titel ‘Waar het huis geen zorg krijgt, vindt de ontmoeting niet plaats’. Het huis staat zowel voor de ggz als voor de samenleving. Ook de gastvrijheid van de psychiatrie laat te wensen over. Tegenover haar cliënten, maar ook tegenover hun familie, hun naasten, hun buren. Hoe meer er verwacht wordt van mantelzorgers, buren en andere betrokkenen, hoe belangrijker het is, dat ook zij gezien en gehoord worden als er iets extra’s nodig is of er problemen opdoemen. Ook hier is presentie van de hulpverleners belangrijk, maar helaas is die vaak ver te zoeken, onder andere vanwege de institutionele en economische structuren die hen gevangenhouden.
Dingen anders doen
Kwartiermaken zou een ‘kraamkamer voor maatschappelijke verandering’ kunnen en moeten zijn. Een inclusieve samenleving, waar mensen tijd en aandacht voor elkaar hebben, zou niet alleen cliënten van de psychiatrie en al die andere kwetsbare groepen ten goede komen, maar ook alle anderen. Per slot van rekening zijn we allemaal – soms – kwetsbaar, en afhankelijk van aandacht en zorg van onze medemensen.
In Vlaanderen wordt kwartiermaken als manier van werken rond inclusie en ggz tegenwoordig erkend en gestimuleerd door de overheid. Dat is goed nieuws. Maar in Nederland zijn we helaas nog niet zover en dat is zorgelijk, want de samenleving blijft uitsluiting en eenzaamheid veroorzaken. De mensen die nog wel ‘gewoon’ aan het werk zijn, hebben het steeds drukker. ‘Iedereen is moe en niemand heeft tijd’ concludeerde Marguerite van den Berg in haar boek over de gevolgen van de flexibilisering van de arbeidsmarkt.1 De druk om nog meer uren te werken is het laatste jaar door de krapte op de arbeidsmarkt en de inflatie alleen maar toegenomen. En al die drukke en vermoeide mensen hebben steeds minder tijd om zich in te zetten voor hun kwetsbare medemens. Doortje Kal laat overtuigend zien dat het anders moet. Laten we hopen dat dit boek ook de beleidsmakers in Nederland bereikt!
Doortje Kal Buiten het gewone. 10 lezingen over kwartiermaken. (2022, 120 blz.) Uitgeverij Tobi Vroegh € 17,50
Zie www.tijdschriftdeviant.nl - januari 2023
www.tijdschriftdeviant.nl/542-kwartiermaken-voor-inclusie-en-diversiteit